Ord om bilete
På veg opp dei breie trappene, blir me møtt med synet av Adam og Eva som vert jaga ut av Paradis, ut i skuggane, ut i verda,
Denne verda som vidare utover i historia skal gjeva så mange kunstnarar gode grunnar til å mala, til å skrika og til å sukka på lerretet.
Nasjonalgalleriet har ei eiga stille, ei stille av summing på fransk, tysk, engelsk, av mjuke sko - såler og høge hælar som roleg rører seg gjennom salane.
Her er det fint å vera både aleine og tosam. Vis meg biletet som fangar merksemda di, og du fortel meg noko om deg sjølv. Det treng ikkje vera så mykje, berre det at du såg noko anna enn det eg gjorde. Det er vedunderleg å få galleriet opna for seg gjennom ein annan sitt blikk.
Venen min vier merksemd til sjølvportretta. Eg finn min favoritt blant desse, ein kunstnar i blå kjeledress som malar seg sjølv malande, han ser seg sjølv i spegelen, bak han er vindauget ope. Munch har også eit sjølvportrett hengande. Han ser på meg frå tåka si, og kanskje burde eg vera raus nok til å tru at han er ærleg, men eg vert heller irritert over trongen til å framstilla seg sjølv som ein mystisk karakter. Van Gogh er det annleis med. Han skular mot oss frå ein grøn absintrus og ser ut til å bli plaga av tanken på at han blir betrakta.
Der heng eit bilete i Munch - salen, eg skal ikkje her nemna namn, som eg knapt klarer å sjå på, men som likevel dreg meg til seg. Malinga har same forma som ei velkjent kjensle, ei kjensle eg no vil venda ryggen, for ho høyrer ikkje lenger til i meg.
I same salen heng dei to mest innestengde bileta i galleriet. Dei er gøymde bak eit ekstra lag med glas og ferdigtygga tolkingar. Me blir ståande framføre Madonna i eit forsøk på å sjå meir enn manifestasjonen av eit hore - eller - helgen - syn på kvinna. Kjempar ho seg ut, eller vert ho dregen innover?
I salen med nasjonalromantiske klisjear, vert kjenslene mine ståande urøyrde, for der er ein uoverkommeleg distanse mellom meg og dette påstått ur - norske telemarkslivet. Det er ingen identifikasjon mellom meg og den bunadskledde kvinna som står med ein geitekilling i armane sine medan ho passar på kyrne. Eg ser dei små menneska som druknar i det storslåtte, og eg finn at det ikkje er slik eg oppfattar meg sjølv i naturen.
Eg stoppar ved biletet som eg set høgast i heile samlinga, noko venen min seier at han kunne ha gjetta seg til. Den japanske lykta lysar opp kvinna i kvitt som sit i karmen med andletet vendt bort frå oss. Lengta hennar veks utover i den blå kveldstimen. Eit spegelbilete av oss som betraktar biletet legg seg som ei tynn hinne over malinga. Eg les oss inn.
Eg kunne blitt verande i denne teksten mykje lenger, men nokre bilete må få bli hengande urøyrde av hangen min til å klistra ord på inntrykka, men la meg no berre ta med eitt maleri til før eg går ut av galleriet:
Me ser inn i sommarnatta. På ein holme langt borte brenn eit lite bål, og dei to som sat ved bordet har gått frå halvtome glas. Himmelen kjølnar i blåtonar. Restane av sola vert spegla i eit vindauge. Dagen forsvinn, dagen sukkar, natta opnar seg for oss. Roen er fullkomen.
(Kjære statstråd Huitfeldt! Kan du vera så snill å ikkje flytta samlinga frå desse nydelege lokala?)
Denne verda som vidare utover i historia skal gjeva så mange kunstnarar gode grunnar til å mala, til å skrika og til å sukka på lerretet.
Nasjonalgalleriet har ei eiga stille, ei stille av summing på fransk, tysk, engelsk, av mjuke sko - såler og høge hælar som roleg rører seg gjennom salane.
Her er det fint å vera både aleine og tosam. Vis meg biletet som fangar merksemda di, og du fortel meg noko om deg sjølv. Det treng ikkje vera så mykje, berre det at du såg noko anna enn det eg gjorde. Det er vedunderleg å få galleriet opna for seg gjennom ein annan sitt blikk.
Venen min vier merksemd til sjølvportretta. Eg finn min favoritt blant desse, ein kunstnar i blå kjeledress som malar seg sjølv malande, han ser seg sjølv i spegelen, bak han er vindauget ope. Munch har også eit sjølvportrett hengande. Han ser på meg frå tåka si, og kanskje burde eg vera raus nok til å tru at han er ærleg, men eg vert heller irritert over trongen til å framstilla seg sjølv som ein mystisk karakter. Van Gogh er det annleis med. Han skular mot oss frå ein grøn absintrus og ser ut til å bli plaga av tanken på at han blir betrakta.
Der heng eit bilete i Munch - salen, eg skal ikkje her nemna namn, som eg knapt klarer å sjå på, men som likevel dreg meg til seg. Malinga har same forma som ei velkjent kjensle, ei kjensle eg no vil venda ryggen, for ho høyrer ikkje lenger til i meg.
I same salen heng dei to mest innestengde bileta i galleriet. Dei er gøymde bak eit ekstra lag med glas og ferdigtygga tolkingar. Me blir ståande framføre Madonna i eit forsøk på å sjå meir enn manifestasjonen av eit hore - eller - helgen - syn på kvinna. Kjempar ho seg ut, eller vert ho dregen innover?
I salen med nasjonalromantiske klisjear, vert kjenslene mine ståande urøyrde, for der er ein uoverkommeleg distanse mellom meg og dette påstått ur - norske telemarkslivet. Det er ingen identifikasjon mellom meg og den bunadskledde kvinna som står med ein geitekilling i armane sine medan ho passar på kyrne. Eg ser dei små menneska som druknar i det storslåtte, og eg finn at det ikkje er slik eg oppfattar meg sjølv i naturen.
Eg stoppar ved biletet som eg set høgast i heile samlinga, noko venen min seier at han kunne ha gjetta seg til. Den japanske lykta lysar opp kvinna i kvitt som sit i karmen med andletet vendt bort frå oss. Lengta hennar veks utover i den blå kveldstimen. Eit spegelbilete av oss som betraktar biletet legg seg som ei tynn hinne over malinga. Eg les oss inn.
Eg kunne blitt verande i denne teksten mykje lenger, men nokre bilete må få bli hengande urøyrde av hangen min til å klistra ord på inntrykka, men la meg no berre ta med eitt maleri til før eg går ut av galleriet:
Me ser inn i sommarnatta. På ein holme langt borte brenn eit lite bål, og dei to som sat ved bordet har gått frå halvtome glas. Himmelen kjølnar i blåtonar. Restane av sola vert spegla i eit vindauge. Dagen forsvinn, dagen sukkar, natta opnar seg for oss. Roen er fullkomen.
(Kjære statstråd Huitfeldt! Kan du vera så snill å ikkje flytta samlinga frå desse nydelege lokala?)
Kommentarer